Column Eva: Slapen is meer dan “welterusten en tot morgen”

Als (kinder)ergotherapeut word ik regelmatig ingeschakeld als er vragen zijn over het uitvoeren van activiteiten in het dagelijks leven. Slapen is ook zo’n activiteit, maar helaas wordt deze vaak nog niet benoemd als zodanig.

Slapen is ontzettend belangrijk voor een kind en de ouders. Door het slapen komen het lichaam en de hersenen weer tot rust. De energievoorraad wordt weer aangevuld en tijdens de slaap verwerk je alle gebeurtenissen die je overdag hebt meegemaakt. En niet onbelangrijk: slaap zorgt ervoor dat je groeit. Kinderen slapen soms wel twaalf uur per etmaal en alleen daarom al is het belangrijk dat hier aandacht voor komt.
Als hulpverlener bespreek ik het hele proces rondom slapen en bekijk ik de slaapkamer. Vrijwel alle kinderen met een beperking slapen vroeg of laat in een hoog-laag bed. Toch is er in beddenland ook diversiteit in bedden, matrassen en veiligheidshekken. Samen praten over onderwerpen zoals de transfer van en naar bed, of uw kind tot stand komt en hoe onrustig uw kind is, zorgt voor een doordachte keuze. Daarnaast bestaan er ook nog andere hulpmiddelen om het slapen te verbeteren zoals (dynamische) ligortheses om voorkeurshoudingen op een ergonomische wijze te corrigeren.

Vaak wordt mij ook gevraagd mee te denken als er problemen zijn bij het inslapen. Afhankelijk van wat er uit de analyse komt waardoor het inslapen niet loopt zoals gewenst, kunnen er verschillende oplossingen worden gegeven. Zo kan een zwaartedeken een enorme verbetering geven bij het rustig slapen door de diepe druk die deze geeft. Uw kind slaapt sneller in, kan dieper slapen en wordt meer uitgerust en met een beter humeur wakker. Het gewicht van de deken, maar ook het type en het gewicht van de vulling, is iets waar ook weer over nagedacht moet worden. Of zo’n deken ook een oplossing kan zijn voor uw kind, moet u uiteraard bespreken met uw therapeut.
Ik kan ook meedenken bij het inrichten van de slaapkamer. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de plaats van het bed ten opzichte van de deur en het raam. Ik kijk dan meteen ook of er al rekening gehouden moet worden met het gebruik van een tillift, een bureau of een elektrische rolstoel. Soms komt dit pas later pas aan de orde. Waar plaats je de camera, hoe kan uw kind u roepen? Dit zijn allemaal zaken waar over nagedacht moet worden om tot een weloverwogen beslissing te komen.

Dus, kijk eens kritisch naar het hele ritueel rondom het slapen en schakel hulp in als u dat graag zou verbeteren. Niet alleen uw kind zal u dankbaar zijn, maar uzelf als ouder wordt dan waarschijnlijk ook beter uitgerust wakker.

waarom moeilijk doen als het ook makkelijk kan?
Column Veine 13

Communicatie, daar draait de wereld om. Diverse ideeën voor deze column, maar ik heb besloten om te schrijven over iets waar wij allemaal mee te maken hebben, maar wat vaak alleen maar frustratie oplevert, namelijk: ‘het aanvragen van een voorziening’.
De procedure op zich is bekend bij arts, ouders en therapeuten, hoewel deze regelmatig wijzigt. De bottleneck zit ‘m in de communicatie. Contact opnemen met een leverancier levert al rode vlekken op bij menig ouder en therapeut. Na drie kwartier in de wacht gezeten te hebben, krijg je de lieftallige stem van een telefoniste aan de lijn die je doorverbindt en bij de volgende vriendelijke stem kom je nog steeds geen stap verder. Het maken van de werkelijke afspraak voor bijvoorbeeld een passing wordt dan weer door een andere afdeling gedaan en ‘daar word je over terug gebeld’. Dan heb je een paar weken later een afspraak op een onmogelijk tijdstip maar ja, je wil het door laten gaan omdat het in het belang van het kind is en ‘anders kunnen niet alle partijen aanwezig zijn’. Gelukkig komt de leverancier volgens afspraak maar dan blijkt hij of zij toch niet op de hoogte van wat je had afgesproken over de telefoon, waardoor je allemaal voor niets bij elkaar bent. Zomaar een voorbeeld van slechte communicatie waarbij een hoop tijd en geld wordt weggegooid. En het ergste is: het kind is nog steeds niet geholpen.
Hoe vaak komt het niet voor dat een adviseur alleen de geboortedatum heeft van het kind en verder blanco binnenkomt of dat hij of zij een compleet ongeschikte voorziening bij zich heeft om te proberen? Of dat erna lang wachten en heel veel telefoontjes van ouders en therapeut verder eindelijk een passing is en dat er dan een adviseur komt in het kader van ‘want dan is er toch maar iemand’, die eigenlijk na twee minuten al zegt dat hij of zij er totaal niks van af weet. Iemand die dan doodleuk vertelt dat we maar een nieuwe afspraak moeten maken. Zo zonde van ieders tijd en energie.
Dit kan effectiever! Natuurlijk snappen wij allemaal dat zeker bij kinderen met EMB het allemaal maatwerk is en dat wachten erbij hoort en dat aanpassingen nodig zijn. Maar zouden we dan op zijn minst wel direct en doelgericht met elkaar kunnen communiceren? Een adviseur zou best even vooraf met de desbetreffende therapeut contact kunnen hebben om te bespreken wat het kind nodig heeft en daarover kan de adviseur dan vervolgens doelgericht advies geven. Lijkt me dat die adviseur dat ook liever heeft toch? Waarom doet de zorgverzekering hier niets mee? Als je het dan toch over efficiëntie en kostenbesparing hebt, dan is hier de oplossing. Doe hier iets aan!
Ik hoop dat mijn verhaal een aanzet is om de communicatie rondom een voorziening doeltreffend en efficiënt te maken. Dat levert tijd en geld op. Maar bovenal een blij kind omdat die een passende voorziening heeft!

Die ouwetjes waren zo gek nog niet
Column Veine elf

Mijn opa en oma hadden er een, zo’n piepende, houten, oude schommelstoel. Toen ik klein was, was dat het heerlijkste plekje wat er was. Op schoot bij oma, heerlijk samen schommelen en liedjes zingen, verhaaltjes voorlezen, of soms gewoon alleen maar samen stilzwijgend schommelen. Puur geluk.

Schommelen is een lineaire beweging: van voor naar achteren. Het ritmisch heen en weer bewegen geeft een kalmerend, sussend gevoel. Een prettig gevoel. Het schommelen zorgt in het brein voor rust. Een teveel aan prikkels kan door schommelen weer gedempt worden. Geen wonder dat er nog steeds in veel babykamers een schommelstoel staat. Een huilende baby is vaak zo getroost als je even met hem of haar gaat schommelen. Ook de vader of moeder kalmeert er door, wat best prettig is na nachten slecht slapen.

Peuters, kleuters en kinderen in de basisschoolleeftijd schommelen ook. Eerst nog vastgesnoerd in zitjes, later los zittend op een plankje. In het begin moeten ze nog geduwd worden. Als ze ouder en behendiger worden, kunnen ze zelfstandig schommelen. Kinderen hebben urenlang plezier in schommelen.

Kinderen met een beperking genieten net zo goed van schommelen. Ga daarom schommelen met je kind! Er zijn vele soorten schommels in de handel. Misschien kan jouw kind met een aangepast zitje wel schommelen of ligt jouw kind in de speeltuin op de spinnenwebschommel. Schommelen is zo heerlijk rustgevend en kalmerend.

Schommelen kan ook in een hangmat. Verschillende houdingen zijn mogelijk, van samen in de hangmat tot liggend op de buik met de handen op de grond. Probeer deze laatste manier maar eens uit. Dit werkt positief op de alertheid en een kind kan zich beter concentreren. Laat het kind zich afzetten op de grond om zichzelf in beweging te krijgen of laat hem tegen je handen duwen (zelf mee duwen mag). Zoek oogcontact en merk dat jouw kind dit langer en beter volhoudt dan normaal. Jullie kunnen communiceren met elkaar door liedjes te zingen, door te praten met elkaar, spelletjes te spelen en puzzeltjes te maken. Of als een kind al verder in de ontwikkeling is, woorden spellen of tafels leren. Schommelen is niet alleen leuk maar ook echt goed voor de ontwikkeling.

Mijn zoon wordt volgende week elf en weet je wat hij vraagt voor zijn verjaardag? Een hangstoel om lekker in te schommelen. “Ja mam, daar word ik zo lekker rustig van”. De perfecte chillplek .